سرنوشت تاریک جسد اسکندر کبیر؛ از مقبره گمشده تا حمله کوسه‌ها!
درباره سرنوشت جسد اسکندر اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی می‌گویند جسد او زیر خیابان‌های اسکندریه قرار دارد و برخی دیگر بر این باورند که جسد خوراک کوسه‌ها شده است.
اسکندر مقدونی زمانی که از دنیا رفت، به جایگاه خدایی برکشیده شد و آیینی حول وی شکل گرفت که اسکندر را می‌پرستید و مقبره‌اش به مکانی برای زیارت تبدیل شد. با وجود قداست مقبره اسکندر، امروزه اثری از آن نیست و کاوش‌ها برای یافتن مقبره و حتی جسد اسکندر ادامه دارد. نظریات مختلفی درباره مکان آرامگاه اسکندر مطرح است که در این مقاله با آن‌ها آشنا خواهید شد.
دانستنی‌ها درباره جسد و مقبره اسکندر:مسئله مقبره اسکندرچرا یافتن مقبره اسکندر دشوار است؟آنچه درباره مرگ و دفن اسکندر می‌دانیمشکاف‌های بزرگ در جدول زمانیباغ آبشارهازیر دریامحله مازاریطهمسئله مقبره اسکندراسکندر مقدونی یکی از بزرگترین امپراتوری‌های جهان را تشکیل داد و در سال ۳۲۳ قبل از میلاد درگذشت. مرگ وی منجر به ایجاد یکی از مسائل حل‌ناشدنی در باستان‌شناسی شد. پژوهشگران درباره محل دفن اسکندر بحث کرده‌اند. دراین‌باره، نظرات متنوعی ارائه شده است؛ برخی موطن وی در مقدونیه (یونان کنونی) و برخی دیگر مصر را پیشنهاد داده‌اند.
مثل جام مقدس حضرت عیسی در شام آخر یا تابوت عهد حاوی ۱۰ فرمان حضرت موسی، مقبره اسکندر نیز جایگاهی افسانه‌آمیز پیدا کرده و باستان‌شناسان را درگیر خود کرده است. تا وقتی مقبره اسکندر پیدا نشود، او در برزخی شبه‌عرفانی زیست می‌کند و مدام نظریات و بحث‌های جدید حول این موضوع پدید می‌آید. صدها نفر به‌دنبال مقبره اسکندر گشته‌اند؛ اما به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
منبع عکس: National Geographic، عکاس: نامشخص
در سال ۱۹۶۳ میلادی، یونانیان در نزدیکی ایستگاه راه آهن اسکندریه به حفاری پرداختند. این حفاری پنج سال طول کشید؛ اما چیزی از آن به دست نیامد. یونانیان همچنان در اسکندریه مصر به‌دنبال جسد اسکندر می‌گردند و گویا دارند به نتایج امیدوارکننده‌ای می‌رسند. مقبره اسکندر احتمال دارد که در زیر خیابان‌های اسکندریه کنونی و در محل تقاطع دو معبر باستانی باشد.
در کاوش‌های اسکندریه، یک مجسمه جذاب هلنیستی و دیگر نشانه‌ها از محله‌های باستانی به دست آمده است که به زمان اسکندر برمی‌گردند و از این لحاظ، یافته‌های بسیار امیدوارکننده‌ای هستند. این یافته‌ها در محل تقاطع معابر باستانی، احتمال وجود مقبره اسکندر را بیشتر کرده است.
منبع عکس: Equestrian Statues، عکاس: نامشخص
چرا یافتن مقبره اسکندر دشوار است؟جسد اسکندر در زمان باستان جا به جا و بیش از یک بار دفن شد؛ به همین دلیل، یافتن مقبره وی دشوار است. علاوه بر آن، گزارش‌های تاریخی درباره مقبره بسیار کم هستند و اغلب آن‌ها قرن‌ها پس از مرگ اسکندر نوشته شده‌اند. همان گزارش‌ها نیز چندان قابل‌اعتماد نیستند؛ چون سوگیری‌های سیاسی خاص خود را دارند؛ بنابراین به تمام گزارش‌ها باید با شک نگریست.
هیچ تصویر روشنی از مقبره اسکندر وجود ندارد که این خود بر دشواری یافتن آن می‌افزاید. شهر اسکندریه مدرن نیز، به‌ویژه مرکز شهر، تقریبا کاملا روی شهر اسکندریه باستانی ساخته شده است. در هنگام ساخت خانه‌ها در شهر اسکندریه، تئاتر و مقبره‌های قدیمی پیدا شدند. برای یافتن مقبره اسکندر، باستان‌شناسان باید جاهایی را حفاری کنند که امروزه مردم در آنجاها کار و زندگی می‌کنند؛ بنابراین تا وقتی سند یا مدرک متقنی نباشد، نمی‌توان به حفاری پرداخت.
منبع عکس: The Ancient Theatre Archive، عکاس: Thomas G. Hines
آنچه درباره مرگ و دفن اسکندر می‌دانیماز گزارش مورخانی مثل «پلوتارک» (Plutarch) می‌دانیم که اسکندر در ۳۲ سالگی و در عصر روز دهم ژوئن یا صبح روز یازدهم ژوئن سال ۳۲۳ قبل از میلاد در شهر بابل (عراق کنونی) درگذشت. درباره علت مرگ نیز اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی می‌گویند او بر اثر ابتلا به بیماری‌هایی مثل تیفوس یا مالاریا یا بر اثر نوشیدن شراب مسموم از دنیا رفت. برخی دیگر احتمال ترور وی را مطرح می‌کنند. تعدادی از پژوهشگران حتی گمان می‌کنند که مرگ وی پیش از موعد اعلام شد.
در هر صورت، بدن اسکندر پس از مرگ مومیایی شد. «بطلمیوس یکم سوتر» (Ptolemy I Soter)، فرمانده یونانی-مقدونی و دوست نزدیک و محافظ اسکندر، نقشی اساسی در انتقال جسد داشت. جسد وی از منطقه عراق کنونی به کشور سوریه کنونی منتقل شد. پس از دو سال، جسد را در مسیری به طول ۱,۶۰۰ کیلومتر، به مصر آوردند. گرچه رکسانا، همسر اسکندر، در آن زمان باردار بود، اسکندر هیچ جانشینی برای خود مشخص نکرد.
نقاشی یاران اسکندر پیرامون جسد وی؛ منبع عکس: TheCollector، عکاس: Karl Theodor
هدف بطلمیوس آن بود که در مصر مقبره‌ای برای اسکندر بسازد و بدین ترتیب، جایگاه خود به‌عنوان جانشین مشروع شاه مقدونی را مستحکم کند. جسد اسکندر به «دره پادشاهان» (Valley of the Kings) نزدیک «اقصر» (Luxor) در مصر، به محل دفن فرعون‌ها و شهر تازه‌تاسیس اسکندریه آورده شد. ۱۸ سال پس از مرگ اسکندر، در سال ۳۰۵ قبل از میلاد، جسد وی به اسکندریه منتقل شد. در آن زمان، کاخ، دربار شاهی و موزه‌ای در شهر قرار داشت. تدفین اسکندر در شهر نوپای اسکندریه، موقعیت بطلمیوس و پایتختش را مستحکم‌تر می‌کرد.
از حدود سال ۵۰۰ میلادی، گزارش‌های تاریخی دیگر هیچ اشاره‌ای به آرامگاه اسکندر نمی‌کنندچند دهه بعد، روایتی از «استرابو» (Strabo)، جغرافیانگار یونانی، می‌گوید که بطلمیوس چهارم، چهارمین فرعون مصر بطلمیوسی و پسر نوه بطلمیوس یکم، جسد اسکندر را به آخرین آرامگاه ثبت‌شده وی منتقل کرد. طبق این روایت، «سوما» (Soma) آخرین آرامگاه بزرگ اسکندر بود. جسد اسکندر تا حدود ۳۰۰ سال بعد، یعنی تا زمانی که اولین امپراتور روم، «آگوستوس» (Augustus؛ حکومت از ۲۷ قبل از میلاد تا ۱۴ میلادی)، به اسکندریه آمد، در آنجا بود.
آگوستوس به‌شدت مایل بود تا جسد اسکندر را ببیند. ظاهرا جسد اسکندر آن‌قدر نمایان و در دسترس بود که وقتی امپراتور به سمتش خم شد، به‌طور تصادفی، بینی مومیای..
