صاعقه چیست؟ رازهای آذرخش آسمان
صاعقه یک پدیده طبیعی ناشی از تخلیه الکتریکی است که بین ابر و زمین یا بین دو ابر رخ میدهد. ویژگیهای صاعقه به مقدار و نوع بار الکتریکی آن بستگی دارد.
صاعقه یکی از شگفتانگیزترین و در عین حال خطرناکترین پدیدههای طبیعی است که تاکنون بشر تجربه کرده است. این پدیده که در اثر تخلیه الکتریکی سریع بین ابرها رخ میدهد، معمولا با روشن شدن آسمان و یک صدای مهیب همراه است.با این حال پشت این اتفاق یک داستان پیچیده از نیروهای الکتریکی نهفته است که نهتنها در طبیعت، بلکه در علم فیزیک هم جایگاه خاصی دارد. اگر میخواهید درباره چگونگی شکلگیری صاعقه، این پدیده مهیب و در عین حال جذاب، بیشتر بدانید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
دانستنیهایی درباره صاعقه:صاعقه چیست؟انواع صاعقهعلت صاعقه چیست؟تفاوت صاعقه با رعدخطرات صاعقهبرخورد صاعقه به انسانصاعقه گیر چیست؟صاعقه چیست؟صاعقه یک پدیده طبیعی است که بهدلیل تخلیه الکتریکی سریع در جو زمین به وجود میآید. این تخلیه انرژی در واقع بهدلیل عدم تعادل انرژی الکتریکی بین ابرهای طوفانی و سطح زمین یا حتی بین خود ابرها ایجاد میشود.
منبع: tempest.earth؛ عکاس: نامشخص
ویژگیهای صاعقهصاعقه یکی از عجیبترین پدیدههای زمین است که بهصورت تخلیه الکتریکی در جو اتفاق میافتد. اگر بخواهیم کمی بیشتر درباره این پدیده خاص صحبت کنیم، باید به ویژگیهای آن اشاره کنیم که عبارتاند از:
تخلیه الکتریکی در جو: صاعقه در اثر تجمع بارهای الکتریکی در ابرهای طوفانی شکل میگیرد و هنگامی که این اختلاف پتانسیل به آستانه تخلیه برسد، جریان الکتریکی زیادی در جو شکل میگیرد.انتقال انرژی عظیم: این پدیده باعث تولید طیف گستردهای از امواج الکترومغناطیسی میشود؛ از گرما و نور مرئی گرفته تا امواج رادیویی و اشعه ایکس.دمای بسیار بالا: در لحظه تخلیه، دمای کانال پلاسما به حدود ۲۵,۰۰۰ درجه سانتیگراد میرسد که چندین برابر دمای سطح خورشید است. این گرما باعث یونیزه شدن هوا و تولید نور میشود.اختلال در سیستمهای الکتریکی: صاعقه یکی از مهمترین عوامل ایجاد نوسان و خرابی در شبکههای انتقال برق و تجهیزات الکتریکی است. به همین دلیل در صنعت برق، طراحی سیستمها بهگونهای انجام میشود که تاثیرات ناشی از صاعقه به حداقل برسد.انواع صاعقهصاعقه بهشکلهای مختلفی رخ میدهدکه هرکدام ویژگیهای خاصی دارند و در شرایط به خصوصی رخ میدهند. صاعقه ابر به زمین، رایجترین نوع است که در هر ثانیه حدود ۱۰۰ بار به سطح زمین برخورد میکند. در ادامه بهطور کامل درباره انواع صاعقه توضیح خواهیم داد:
منبع: tempest.earth؛ عکاس: نامشخص
صاعقه ابر به زمینصاعقه ابر به زمین بارها اتفاق میافتد؛ با این حال، نمیتوان قدرت شگفتانگیز آن را نادیده گرفت. هر صاعقه ابر به زمین میتواند تا یک میلیارد ولت بار الکتریکی داشته باشد. این نوع صاعقه زمانی شکل میگیرد که مجموعهای از بارهای منفی از قسمت پایینی یک ابر طوفانی با سرعتی نزدیک به ۳۰۰ هزار کیلومتر بر ساعت بهسمت زمین حرکت کند. زمانی که این جریان الکتریکی به فاصله تقریبا ۴۶ متری یک جسم دارای بار مثبت، مانند ساختمان، درخت یا حتی یک انسان برسد، جریانی از بار مثبت که استریمر (streamer) نام دارد، از زمین بهسمت بالا حرکت میکند. زمانی که این دو جریان به هم برسند، یک تخلیه الکتریکی شدید رخ میدهد و بارهای منفی با سرعتی فوقالعاده بالا به زمین منتقل میشوند. این انتقال انرژی، همان نوری است که ما هنگام صاعقه در آسمان میبینیم.
صاعقههای درون ابری و بین ابریبرخی از صاعقهها هرگز به زمین نمیرسند و فقط در میان ابرها رخ میدهند. این نوع صاعقه بین قسمتهایی که بارهای الکتریکی متفاوت دارند (در یک ابر یا بین دو ابر)، حرکت میکند و باعث روشن شدن آسمان میشود.
صاعقههای نادر و خاصعلاوه بر صاعقههای قبلی، صاعقههای دیگری هم وجود دارند که در شرایط خاصی اتفاق میافتند:
صاعقه ناشی از آتشسوزی و فوران آتشفشان: وقتی یک آتشسوزی وسیع در جنگل رخ میدهد یا یک آتشفشان فوران میکند، حجم زیادی از دود، خاکستر و ذرات ریز به هوا پرتاب میشوند. این ذرات در جو بهشدت با یکدیگر برخورد میکنند و باعث ایجاد بارهای الکتریکی میشوند.صاعقه ناشی از طوفانهای برفی: گاهی اوقات هنگام بارش برف، حرکت سریع ذرات یخ و برف در ابرهای سرد باعث ایجاد بارهای الکتریکی میشود. وقتی اختلاف پتانسیل بین این بارها زیاد شود، صاعقه شکل میگیرد؛ اما چون هوا بسیار سرد و چگالی آن زیاد است، امواج صوتی ناشی از این نوع صاعقه، ضعیفتر از صاعقههای معمولی خواهد بود. به همین دلیل، ممکن است نور صاعقه را ببینید؛ اما صدای آن به گوش شما نرسد.صاعقه کروی: این نوع یکی از عجیبترین و ناشناختهترین انواع صاعقه است که بهشکل یک کره نورانی و شناور ظاهر میشود. این صاعقه در مسیرهای غیرقابلپیشبینی حرکت میکند و به همین دلیل هنوز دانشمندان نتوانستهاند توضیح علم دقیقی برای این پدیده ارائه کنند.صاعقه مثبتاز هر ۲۰ صاعقه ابر به زمین، یک صاعقه مثبت است. این صاعقههای بسیار خطرناک، برخلاف صاعقه معمولی از بالاترین بخشهای ابرهای طوفانی، یعنی ناحیه دارای بار مثبت، شروع میشوند. به همین دلیل، جهت جریان بارها در آن معکوس است. صاعقههای مثبت بهشدت قدرتمندتر از صاعقههای معمولی هستند و به همین دلیل ممکن تا ۱۶ کیلومتر دورتر از ابر طوفانی به زمین برخورد کنند.
علت صاعقه چیست؟صاعقه بیشتر بین ابرها رخ میدهد. برخورد ذرات باران، یخ یا برف با یکدیگر باعث به هم خوردن تعادل بار الکتریکی بین ابرها و شکلگیری صاعقه میشود.
منبع: media.cnn.com؛ عکاس: نامشخص
شکلگیری صاعقهدر فرایند وقوع صاعقه، بار الکتریکی قسمت پایین ابرها معمولا منفی و بار الکتریکی زمین و هرآنچه روی آن است (مثل درختان و برجها) مثبت میشود. این اختلاف بار الکتریکی باعث ایجاد جرقه یا تخلیه الکتریکی میشود که ما به اسم صاعقه آن را میشناسیم…










