تاریخچه پست داستانی از نوآوری، ارتباطات و تحول جهانی است؛ از ارسال دستی نامهها تا تفکیک خودکار و پردازش هوشمند، سیستمهای پستی مسیر طولانی را طی کردهاند.
با گسترش جوامع و افزایش نیاز به ارسال نامهها، روشهای تفکیک و توزیع پستی همواره در حال تحول بودهاند. در ابتدا، تمام مراحل بهصورت دستی انجام میگرفت؛ اما با پیشرفت فناوری، نیاز به راهحلهای سریعتر و دقیقتر احساس شد. در این مسیر، «موریس لوی»، دانشمند کانادایی، در سال ۱۹۵۷ میلادی، اولین دستگاه خودکار تفکیک نامهها را اختراع کرد که قادر بود ۲۰۰,۰۰۰ نامه را در یک ساعت پردازش کند. این فناوری انقلابی، دقت بالایی داشت و میزان خطای آن کمتر از یک نامه در هر ۱۰,۰۰۰ نامه بود.
سیستم جدید لوی، که با حمایت اداره پست کانادا توسعه یافت، نهتنها سرعت پردازش را افزایش داد، بلکه راه را برای بهبود سیستمهای پستی مدرن نیز هموار ساخت. امروزه، فناوریهای پیشرفتهای مانند هوش مصنوعی و پردازش تصویر، مسیر این پیشرفت را ادامه دادهاند و خدمات پستی را سریعتر و دقیقتر از همیشه پیش میبرند. در این نوشتار، نگاه کوتاهی به سیر تحول سیستم پستی در جهان خواهیم داشت.
آنچه از تاریخچه پست و سیستمهای پستی در این نوشتار خواهید خواند:نوشتار بهعنوان یک فعالیت تجاریسامانه پستیتولد سیستمهای پستی مدرنتاریخچه اداره پست ایالات متحدهاولین کاتالوگ فروش پستیاولین دستگاه خودکار تفکیک نامههاتاریخچه پست در ایراننوشتار بهعنوان یک فعالیت تجاریتاریخ سیستمهای پستی، یعنی خدمات ارسال نامه یا پیامرسانی برای انتقال پیامها از یک شخص در یک مکان به شخص دوم در مکانی دیگر، با اختراع نوشتن آغاز شد و حتی احتمال میدهند که این موضوع، یکی از دلایل اصلی اختراع نوشتار بوده باشد.
منبع عکس: jooinn؛ نام عکاس: نامشخص
شروع نوشتن حداقل به ۹,۵۰۰ سال پیش در بینالنهرین بازمیگردد و در ابتدا، شامل استفاده از نشانههای گلی بود؛ در واقع، تکههای کوچک گل پختهشده که روی آنها نقطهها یا خطوطی برای نمایش مقدار کالاها حک میشد.
قاصدی وجود داشت که میتوانست این نشانهها را برای معامله به فروشنده برساند؛ مثلا در ازای چند کیسه گندم یا چند خمره روغن زیتون و فروشنده نیز این نشانهها را همراه با کالاها به خریدار بازمیگرداند. میتوان آن را نوعی بارنامه عصر برنز در نظر گرفت.
بین سالهای ۳,۵۰۰ تا ۳,۱۰۰ پیش از میلاد، شبکه تجاری بینالنهرین در «دوره اوروک» (Uruk-period) گسترش یافت و تاجران برای جلوگیری از تقلب، نشانههای سفالی را در ورقههای نازکی از گل (سفال) میپیچیدند و سپس آنها را میپختند. این پاکتهای سفالی که «بولا» (bulla) نام داشتند، برای جلوگیری از تقلب ساخته شدند و در واقع، تضمین میکردند که مقدار درستی از کالاها به دست خریدار برسد. در نهایت، استفاده از نشانهها کنار گذاشته شد و لوحهایی با علائم خاص جای آنها را گرفت و این، همان نقطهای بود که نوشتن واقعا آغاز شد.
مهر مخصوص تجارت در گذشته؛ منبع عکس: KU Leuven؛ نام عکاس: نامشخص
سامانه پستینخستین استفاده مستند از یک سامانه پستی (قاصدان رسمی و مورد اعتماد دولت برای انتقال پیامها)، در حدود ۲,۴۰۰ پیش از میلاد در مصر اتفاق افتاد؛ زمانی که فرعونها از پیک برای ارسال فرمانهای حکومتی به سراسر قلمرو خود استفاده میکردند. قدیمیترین نامهای که تاکنون باقی مانده نیز مصری است و به سال ۲۵۵ پیش از میلاد باز میگردد؛ این نامه در میان مخزن پاپیروسهای «اوکسیرینخوس» (Oxyrhynchus) کشف شده است.
کالسکه پست در موزه؛ منبع عکس: What song the Sirens sang؛ نام عکاس: نامشخص
به احتمال زیاد، سیستمهای مشابهی از خدمات پیکرسانی برای جمعآوری مالیات و اطلاع از وضعیت مناطق دورافتاده در بسیاری از امپراتوریهای بزرگ، مورد استفاده قرار میگرفت که از میان آنها میتوان به امپراتوری هخامنشی در هلال حاصلخیز (۵۰۰ تا ۲۲۰ پیش از میلاد)، «سلسله هان» (Han dynasty) در چین (۳۰۶ پیش از میلاد تا ۲۲۱ میلادی)، خلافت اسلامی در عربستان (۶۲۲ تا ۱۹۲۳ میلادی)، «امپراتوری اینکا» (Inca empire) در پرو (۱۲۵۰ تا ۱۵۵۰ میلادی) و امپراتوری مغول در هند (۱۶۵۰ تا ۱۸۵۷ میلادی) اشاره کرد.
علاوه بر این، بیشک، پیامهای دولتی نیز از طریق جاده ابریشم و میان تاجران امپراتوریهای مختلف، احتمالا از زمان آغاز این مسیر در سده سوم پیش از میلاد، جابهجا میشدند.
منبع عکس: The Nomad Today؛ نام عکاس: نامشخص
نخستین پاکتهایی که از این نوع پیامها در برابر چشمان کنجکاو محافظت میکردند، از پارچه، پوست حیوانات یا مواد گیاهی ساخته شده بودند. پاکتهای کاغذی در چین توسعه یافت؛ همان جایی که کاغذ نیز در سده دوم پیش از میلاد اختراع شد. این پاکتهای کاغذی که «چی پو» (Chih Poh) نام داشتند، برای نگهداری هدایای نقدی مورد استفاده قرار میگرفتند.
تولد سیستمهای پستی مدرندر سال ۱۶۵۳ میلادی، فردی فرانسوی به نام «ژان-ژاک رنوار دو ویلهیر» (Jean-Jacques Renouard de Villayer)، یک سامانه پستی را در پاریس راهاندازی کرد. او پس از نصب صندوقهای پستی، هر نامهای را که در آنها قرار میگرفت، به شرط استفاده از پاکتهای دارای هزینه پستی پیشپرداختشده، تحویل میداد.
با این حال، کسبوکار او مدت زیادی دوام نیاورد؛ چراکه فرد حیلهگری با انداختن موشهای زنده در صندوقهای پستی، مشتریان «ژان» را ترساند و باعث شکست طرح او شد.
منبع عکس: ofcom.org.uk؛ نام عکاس: نامشخص
در سال ۱۸۳۷ میلادی، یک معلم انگلیسی به نام «رولاند هیل» (Rowland Hill) تمبر پستی چسبدار را اختراع و بهواسطه این ابتکار، نشان شوالیه دریافت کرد. تلاشهای او منجر به راهاندازی اولین سیستم تمبر پستی جهان در انگلستان در سال ۱۸۴۰ میلادی شد. «هیل»، اولین نرخ پستی یکسان و یکنواخت را بر اساس وزن (نه اندازه)، معرفی کرد. همچین، تمبرهای او باعث شدند تا پیش پرداخت هزینه پستی، امکانپذیر و در عین حال، عملی شود.
امرو..
